Balık kılçığı şemaları

Balık kılçığı şeması nedir?

Balık kılçığı şeması (aynı zamanda Ishikawa balık kılçığı şeması olarak da bilinir) etkili bir sorun çözme aracıdır. Geçici bir çözüme odaklanmak yerine, sorunun kök nedenine odaklanmak için balık kılçığı şeması oluşturun ve uzun vadeli bir çözüm bulun.

"Balık kılçığı" adı şemanın bir balık iskeletine benzerliğinden gelir. Balık kılçığı şeması üç ana kategoriden oluşur:

1. Balık kafası

Şemanın başında bir balık kafası bulunur, burada çözmeye çalıştığınız sorunun genel hatlarını çizersiniz. Şemanın kalanı buradan itibaren dallara ayrılır.

2. Omurga

Omurga şemanın başından başlar (sorun ifadesi) ve balığın genel hatlarını verir. Her bir omurga kemiğinin sonunda sorun çözme sürecinin bir parçası olarak değerlendirilmesi gereken bir kategori yer alır.

3. Kılçıklar

Her omurga kemiğinden çıkan daha küçük birer kılçık göreceksiniz. Burası sorunun potansiyel nedenini belirlemenize yardımcı olan olası nedenlerin yer alacağı bölümdür.

Neden ve etki balık kılçığı şemasının avantajları

Balık kılçığı şemaları mevcut süreçleri iyileştirmeye ve sorunların nedenlerini belirlemeye yönelik kullanışlı araçlardır. Balık kılçığı şeması kök neden analizi yapmanın bazı avantajlarına göz atalım:

Sorunun kök nedenini kolayca bulun

Balık kılçığı şeması sorun çözmeyi yapılandıran ve ona netlik katan görsel bir araçtır. Sorunu ve olası nedenlerini tek bir konumda belirterek ekiplerin kök nedeni bulmasını kolaylaştırır.

Başka sorunların önüne geçin

Sorunun kök nedenini bularak sorunu kaynağında çözersiniz ve gelecekteki sorunları en aza indirirsiniz. Sonuç olarak aynı (veya benzer) sorunların gelecekte tekrarlanmasını önleme ihtimaliniz çok daha fazla olur.

Ekibinizle işbirliği yapın

Balık kılçığı şeması çözümler hakkında beyin fırtınası yapmakiçin ekibinizle birlikte çalışmanın harika bir yoludur. Bir işbirliği şemasıdır, ekipleri tüm bilgileri gözden geçirme ve izlenecek en iyi yol haritasını tartışma konusunda teşvik eder.

Uzaktan çalışan veya hibrit bir ekibinin parçasıysanız, Miro gibi bir çevrimiçi platform, ekip üyelerinin bulundukları her yerden işbirliği yapmasına imkan verir. Şemayı paylaşıp bir görüntülü aramaya geçmeniz yeterlidir, kök neden analizini sanal olarak yapabilirsiniz.

Balık kılçığı şeması örneği

Balık kılçığı şemasını uygulamada görmek için NEXT LEVEL Partners tarafından hazırlanmış olan bu CEDAC Şablonuna göz atın.

CEDAC kısaltması Cause and Effect Diagram with the Addition of Cards, yani Kartlar İçeren Neden ve Etki Şemasının kısaltmasıdır. Şemada, kaburganın sol tarafında sorunlar ve sağ tarafında çözümler yer alır.

Mucidi Ryuji Fukuda, ekiplerin sorun çözme analizlerine daha derin dalabilmesi için CEDAC'ı oluşturdu. Ekipler şemaya kartlar ekleyerek mevcut bilgileri sorgulamanın ve yeni fikirler önermenin bir yöntemini elde eder. Sonuç olarak, sorunlar ve bunları nasıl çözecekleri hakkında daha derin bir anlayışa ulaşır.

CEDAC modelinin kullanışlı olabileceği alanlardan bazıları şunlardır:

Ürün geliştirme

CEDAC şemasını kullanarak ürün geliştirme sorunlarınızı görselleştirin. Sorunun nedenini belirlemek için ürün ekibiyle işbirliği yapın ve olası en iyi sonucu belirlemek için kartları kullanın.

Yazılım özellikleri

Kaynakları ekibin yapısına ve yetkinliklerine göre etkili bir şekilde dağıtın. En kritik sorunları ve bunların arasındaki ilişkileri anlayın.

Ürün tasarımı

Ürün tasarımınızla ilgili hataları veya sorunları tanımlayın ve etkili çözümleri belirleyin. Ürün tasarımcıları şema kartlarını kullanarak yeni ve yaratıcı çözümler oluşturabilir ve tasarımı iyileştirebilir.

Şirket içi süreçler

Darboğazları bulun ve iş süreçlerinizi nasıl standart hale getireceğinizi ve geliştireceğinizi belirleyin. Ekip üyelerini tartışmaya katılmaları ve ileriye dönük olarak süreci iyileştirmeye yönelik önerilerde bulunmaları için teşvik edin.

Balık kılçığı şeması ne zaman kullanılmalı

Balık kılçığı şeması kullanmanın sizin ve ekibiniz için faydalı olabileceği farklı durumlardan bazılarına bir göz atın.

1. Sorun ifadesini analiz etmek için

İşletmeniz için net bir sorun ifadeniz varsa balık kılçığı şeması bunu ayrıntılı olarak analiz etmenin harika bir yöntemidir. Sorunun altında yatan nedeni görebilir ve sorunu nasıl çözeceğinize karar verebilirsiniz.

2. Sorunun nedenleri üzerine beyin fırtınası yapmak için

Aynı zamanda kök neden analizi olarak da bilinen balık kılçığı şeması bir sorunun olası nedenlerini tartışmanıza imkan verir. Acil ele alınması gereken meseleleri belirlemek ve olası çözümler üzerinde çalışmak amacıyla bir beyin fırtınası oturumu yapmak için ideal fırsattır.

3. Yeni bir ürün tasarımını analiz etmek için

Yeni ürün tasarımınızı haritalamak ve olası tüm terslikleri karşınıza çıkmadan önce görselleştirmek için balık kılçığı şemasını kullanın. Bunun sonucunda, ürünü kullanıma sokmadan önce önleyici tedbirler uygulamaya başlayabilirsiniz.

4. Süreçlerinizi geliştirmek için

Süreçlerinizi ve yetersizlikleri düzeltmeye çalışıyorsanız balık kılçığı şeması faydalı olabilir. Sürecinizin sorunlu alanlarını belirlemek ve sorunun nedenini bulmak için balık kılçığı şeması kullanın. Buradan başlayarak sorunları tam olarak nasıl düzelteceğinizi belirleyebilirsiniz.

5. Kaliteyi iyileştirmek için

Müşterilerinize yüksek kaliteli bir deneyim sunmak için nasıl ve nerelerde iyileştirme yapabileceğinizi görselleştirmek amacıyla balık kılçığı şeması kullanın. Örneğin, müşteri hizmetlerinizin kalitesini artırmak isteyebilirsiniz. Bu durumda mevcut süreçlerinizde geliştirilebilecek alanları bulmak için şemayı kullanabilirsiniz.

Balık kılçığı şeması nasıl oluşturulur

Etkili bir balık kılçığı şeması oluşturmak için şu basit adımları uygulayın.

1. Balık Kılçığı Şeması Şablonunu seçin

Kendi şemanızı her zaman sıfırdan oluşturabileceğiniz gibi bu Balık Kılçığı Şeması Şablonunuseçerek zaman kazanabilirsiniz. Ücretsizdir ve kullanımı kolaydır, böylece şemanızı haritalamaya hemen başlayabilirsiniz.

2. Sorun ifadenizi genel hatlarıyla açıklayın

Şemanız kullanıma hazır olduğunda sorunu tanımlayarak işe başlayın. Sorun ifadesi olarak da bilinen bu açıklama şemanın başında yer alır. Doğru çözümü bulmanız için, bu ifadenin mümkün olduğunca net ve öz olması gerekir.

Örneğin aşağıdaki şemada ana sorun "kullanıcıların %40'ının ilk ayın sonunda aboneliklerini iptal etmesidir". Bu ifade sorunu net bir şekilde açıklar ve çözüm bulmak için sağlam bir başlangıç noktası sunar.

Şimdi de, bu ifade farklı bir şekilde yazılsaydı ne olacağını değerlendirelim. Örneğin "müşterileri elde tutmayı arttırmak."

Bu oldukça muğlak bir ifade ve yanlış yorumlanmaya çok müsait. Ekipler özel olarak mevcut müşterileri ilk aydan sonra elde tutmaya odaklanmak yerine, asıl sorunu çözmelerini engelleyebilecek başka yollara doğru yönlendirilebilir.

Sorun ifadesinin uzun ve ayrıntılı olmasına gerek yoktur. Aslında kısa tutulması önerilir. İdealde, bir cümleden uzun olmamalıdır. Bu şekilde ekibinizin sorunu görmesi kolaylaşır ve şemayı gereksiz yere kalabalıklaştırmaz. Ancak sorun ifadesi her zaman net ve öz olmalıdır, yoruma açık olmamalıdır.

Sorun ifadeleri konusunda yeniyseniz ve size yol gösterecek bir çerçeve arıyorsanız Prime Motive tarafından hazırlanan Sorun Çerçevesi Oluşturma Atölye Çalışması Şablonunabakın.

3. Kök nedenlerinizi bulun

Sorun ifadeniz hazır olduktan sonra, artık dallara ayırabilir ve sorunun olası nedenlerini belirlemeye başlayabilirsiniz.

Sorunun spesifik nedenleri sorunun nasıl ifade edildiğine bağlı olacaktır. Örneğin sorun ifadeniz ürün tasarımıyla ilgiliyse, kök nedenler şunları içerebilir:

• Çalışanlar

• Ekipmanlar

• Malzemeler

• Bütçe

• Teknoloji

• İnceleme

Bunlar örneklerden sadece birkaçıdır. Şemanızda bir veya daha fazla kök neden bulabilirsiniz. Miro gibi kullanımı kolay bir platformla ne kadarına ihtiyaç duyduğunuza bağlı olarak kutuları kolayca ekleyebilir veya çıkartabilirsiniz.

Şemanıza nedenler eklerken, etkisi en büyük olanlar soruna en yakın yerleştirilmelidir. Şemanın baş kısmından uzaklaştıkça, nedenlerin sorun üzerindeki etkisi azalır.

4. Tekil nedenleri tanımlayın

Artık genel nedene katkıda bulunan tekil öğeleri tanımlayabilirsiniz. Bunlar balığın kılçıklarıdır.

Bunun nasıl işlediğini göstermek için bir örneğe bakalım. Kök nedenlerden birinin "Ekipmanlar" olduğunu düşünün. Bu kapsamda ele alınabilecek nedenlerden bazıları şunlar olabilir:

• Güncelliğini yitirmiş ve verimsiz ekipmanlar kullanıyorsunuz

• Mevcut ekipmanları değiştirmek pahalı

• Ekipmanları nasıl kullanacağını bilen yeterli sayıda çalışan yok

Tüm bunlar karşı karşıya bulunduğunuz sorun üzerinde etkisi olabilecek öğelerdir, ancak sorunun kökünde yatan ana öğeleri belirlemek size ve ekibinize kalmıştır. Tüm bu bilgileri ekibinizle gözden geçirdiğinizde, hangi sorunun çözümünün uzun vadeli olacağını görebileceksiniz.

Her bir nedeni nasıl tanımlayacağınızdan emin değilseniz 5 Neden çerçevesinebakın. Ekiplerin potansiyel bir sorunun altında yatan nedenleri keşfetmesine yardımcı olan basit bir beyin fırtınası aracıdır .

5. Bir eylem planı oluşturun

Sorunun kök nedenini bulmak için ekibinizle birlikte yaptığınız çalışmalardan sonra iyileştirmeler için bir eylem planı hazırlayabilirsiniz. Buna, sorunu çözmek için atmanız gereken adımları haritalamayı ve başarının nasıl ölçüleceği de dahildir (bu amaçla AKILLI Hedefler çerçevesini kullanmanızı öneririz).

Bu aşamada, kalıcı iyileştirmeleri nasıl yapacağınıza odaklandığınızdan emin olun. Geçici çözümlere yönelerek büyük resmi gözden kaçırmayın. Balık kılçığı şemasının amacı soruna uzun vadeli bir çözüm uygulamaktır, bu nedenle geleceğe yönelik eylem planını hazırlarken bunu aklınızda bulundurun.

Balık kılçığı şeması kategorileri: üretimin 6M ilkeleri

Balık kılçığı şeması çok çeşitli sektörlerde kullanılır, ancak başlangıçta imalat sürecini iyileştirmek için oluşturulmuştu. Üretimin altı yöntemi (6M) yaklaşımı bu orijinal şemadan gelir ve mühendisler ve tasarımcılar bu yapıyı tüm olasılıkları dikkate aldıklarından emin olmak için kullanır.

Üretimin 6M ilkeleri şunlardır:

1. Manpower (İnsan gücü)

Ürünün tasarımına ve teslimatına dahil olan işlevsel faaliyetler.

2. Method (Yöntem)

Nihai ürünün teslimatına katkıda bulunan üretim süreci ve diğer süreçler.

3. Machine (Makine)

İmalatta kullanılan tüm sistemler, araçlar veya ekipmanlar.

4. Material (Malzeme)

Son ürünü üretmek için gereken ham maddeler ve bileşenler.

5. Milieu (Çevre) (ya da Mother Nature, yani Doğa Ana)

Hava koşulları, seller veya yangın gibi çevresel faktörler. Çoğu çevresel faktör kontrol edilemese de işletmelerin sorunları azaltabilmek için önleyici tedbirler uygulayabileceği durumlar vardır.

6. Measurement (Ölçüm)

Bir ürünün, makinenin veya çalışma alanının fiziksel ölçümleri (hacim, uzaklık, sıcaklık ve benzerleri)

6M yalnızca bir imalat veya üretim sürecini iyileştirmek amacıyla balık kılçığı şemasını kullanıyorsanız kullanışlıdır. Şemayı başka bir amaçla kullanıyorsanız, bu yaklaşımı takip etmenize gerek yoktur.