Schematy organizacyjne
Schemat organizacyjny pomaga wizualizować wewnętrzną strukturę firmy. Możesz zidentyfikować relacje, poprawić współpracę i wskazać obszary wymagające poprawy, a wszystko to w ramach jednego schematu.
80 mln użytkowników na całym świecie zaufało Miro
Schemat organizacyjny można wykorzystać do pokazania struktury firmy, relacji między działami lub łańcucha dowodzenia. Skorzystaj z kreatora schematów organizacyjnych, aby łatwo wygenerować własny, lub czytaj dalej, aby zapoznać się z najlepszymi praktykami i dowiedzieć się jak je stosować.
Co to jest schemat organizacyjny?
Schemat organizacyjny przedstawia sposób działania firmy. Stworzony przez Daniela McCalluma około 1854 r. schemat organizacyjny był wykorzystywany w kręgach inżynierskich do lat 20. XX w. Dziś jest on uniwersalnym narzędziem dla firm z różnych branż. Znane również jako organogramy (lub organigramy) wykresy struktury korporacyjnej pokazują relacje między osobami wewnątrz organizacji. Są one podobne do drzew genealogicznych lub schematów pokrewieństwa, ale pokazują raczej relacje w pracy niż rodzinne związki. Schemat organizacyjny przedstawia sposób działania firmy. Stworzony przez Daniela McCalluma około 1854 r. schemat organizacyjny był wykorzystywany w kręgach inżynierskich do lat 20. XX w. Dziś jest on uniwersalnym narzędziem dla firm z różnych branż. Znane również jako organogramy (lub organigramy) wykresy struktury korporacyjnej pokazują relacje między osobami wewnątrz organizacji. Są one podobne do drzew genealogicznych lub schematów pokrewieństwa, ale pokazują raczej relacje w pracy niż rodzinne związki. W schemacie organizacyjnym pola reprezentują pracowników. Pola te często zawierają następujące informacje: • Nazwiska (i czasami zdjęcia) • Dane kontaktowe • Role i nazwy stanowisk • Obowiązki • Relacje zawodowe pomiędzy poszczególnymi osobami Linie i strzałki łączą te pola, pokazując, gdzie poszczególne osoby znajdują się w hierarchii firmy oraz jak są ze sobą powiązane.
Typy schematów organizacyjnych
Schematy organizacyjne występują w różnych strukturach i formatach. Oto kilka najczęściej spotykanych:
Funkcjonalny schemat organizacyjny od ogółu do szczegółu
Funkcjonalny schemat organizacyjny od ogółu do szczegółu przedstawia hierarchiczną strukturę firmy. Zaczyna się od jednego członka zespołu na szczycie schematu (zwykle prezesa lub dyrektora generalnego) i schodzi w dół do innych pracowników w oparciu o ich role w firmie. Na przykład pod dyrektorem generalnym można umieścić dyrektora działu sprzedaży, dyrektora działu marketingu i dyrektora ds. produktu. Pod każdym z tych dyrektorów będą widniały zespoły, które im podlegają. Taki format zapewnia pracownikom przejrzystość. Wiedzą, jaka jest ich rola, z kim pracują i komu podlegają. Schemat pokazuje również wyraźną ścieżkę rozwoju zawodowego. Jednym z kluczowych wyzwań dotyczących schematu organizacyjnego tego typu jest izolowanie komunikacji. Ponieważ każdy dział odpowiada za swoją pracę, komunikacja interdyscyplinarna może szwankować. Aby zapewnić sprawne działanie tej struktury, zespoły muszą skutecznie komunikować się w obrębie całej firmy (w czym może pomóc platforma współpracy, taka jak Miro).
Płaski schemat organizacyjny
Płaski schemat organizacyjny (lub poziomy schemat organizacyjny) pokazuje kilka poziomów zarządzania lub wcale ich nie pokazuje. Przy tego typu strukturze organizacyjnej firma promuje szeroko zakrojone samozarządzanie i podejmowanie decyzji przez członków zespołu. Ten schemat organizacyjny zachęca do mniejszego nadzoru ze strony kierownictwa i większego zaangażowania ze strony pracowników. Może to być wspierające dla pracowników, ale taka struktura jest trudna do skalowania w miarę rozwoju firmy. Płaskie schematy organizacyjne są bardziej powszechne w mniejszych firmach, które nie wymagają wyraźnego łańcucha dowodzenia. Nie jest niczym niezwykłym, że rozwijające się firmy w miarę rozwoju różnych działów przechodzą od płaskiego schematu organizacyjnego do funkcjonalnego schematu od ogółu do szczegółu.
Działowy schemat organizacyjny
Działowy schemat organizacyjny to wersja struktury hierarchicznej z najwyższego szczebla pozwalająca różnym obszarom biznesu kontrolować własne zasoby. Działy mogą być podzielone na wiele sposobów. Obejmują rynki, produkty, a nawet lokalizacje geograficzne. Działy mogą działać jak mini przedsiębiorstwa w ramach firmy. Mogą mieć na przykład własne zespoły ds. marketingu, IT, sprzedaży i HR. Takie podejście zapewnia elastyczność w reagowaniu na zmiany w branży, zachęca do autonomii i pozwala działom oferować indywidualne podejście do konsumentów. Struktury te są najlepiej wykorzystywane przez większe organizacje z obszarami, które pracują niezależnie od siebie. Jednak, podobnie jak w przypadku funkcjonalnego schematu organizacyjnego od ogółu do szczegółu, struktury działowe mogą często podlegać izolowaniu. Komunikacja interdyscyplinarna może być trudna, co może prowadzić do powielania działań i nadmiernego wykorzystania zasobów.
Matrycowy schemat organizacyjny
Matrycowy schemat organizacyjny to siatka, która pokazuje zespoły interdyscyplinarne. Z powodu tej interdyscyplinarności członkowie zespołu pracują z kolegami z różnych działów i podlegają wielu menedżerom. Matrycowy schemat organizacyjny jest bardziej złożoną strukturą niż prosty schemat hierarchiczny, ale pozwala menedżerom łatwo wybrać osoby z różnych zespołów do pracy nad konkretnymi projektami. Może to jednak powodować pewne konflikty dotyczące możliwości i tego, kto jest dostępny dla określonych projektów.
Jaka jest najlepsza struktura organizacyjna?
Po pierwsze wyjaśnijmy różnicę pomiędzy schematem organizacyjnym a strukturą organizacyjną. Schemat organizacyjny opiera się na ludziach, podczas gdy struktura organizacyjna opiera się na funkcjach. Struktury organizacyjne określają zakres odpowiedzialności i uprawnień dla każdej roli w firmie. W przeciwieństwie do schematów organizacyjnych nie ulegają częstym zmianom. Są oparte na ogólnej funkcji i wizji firmy, więc regularne zmiany są rzadkie. Jeśli chodzi o znalezienie najlepszej struktury organizacyjnej dla Twojej firmy, istnieją dwa główne typy, które należy rozważyć: mechanistyczna i organiczna. Struktury mechanistyczne to struktury hierarchiczne i od ogółu do szczegółu (tak jak funkcjonalny schemat od ogółu do szczegółu). Działy w strukturze mechanistycznej zazwyczaj przestrzegają jasnych zasad, które obejmują wyraźne obowiązki pracowników i obszary działania. Struktury organiczne reprezentują bardziej współpracujący, elastyczny system (jak schemat płaski). Charakteryzują się większą liczbą zadań interdyscyplinarnych, szerszym zakresem kontroli i większą decentralizacją. Wybór struktury organizacyjnej zależy od tego, jak chcesz pracować jako firma. Jeśli chcesz elastyczności i większej autonomii dla pracowników, najlepsza będzie struktura organiczna. Jeśli wolisz jasno określone role i obowiązki w ramach hierarchii, lepszym wyborem będzie struktura mechanistyczna.
Zastosowania schematów organizacyjnych
Oto kilka sytuacji, w których utworzenie schematu organizacyjnego może być pomocne dla Twojej firmy.
1. Określenie łańcucha dowodzenia
Wyraźnie wskaż miejsce, które każdy członek zespołu zajmuje w hierarchii firmy. Każdy może zobaczyć, jakie jest jego miejsce w strukturze i komu podlega.
2. Zarysowanie relacji interdyscyplinarnych
Wyjaśnij, jak różne działy współpracują ze sobą, aby usprawnić współpracę interdyscyplinarną.
3. Przydzielanie zasobów
Skutecznie alokuj zasoby w oparciu o struktury i możliwości zespołu.
4. Restrukturyzacja
Niezależnie od tego, czy chodzi o restrukturyzację zespołu projektowego, czy całego przedsiębiorstwa, schematy organizacyjne pozwalają zaplanować i odwzorować całkowicie nową strukturę biznesową.
5. Planowanie rozwoju
Wykorzystaj schemat organizacyjny, aby zaplanować zatrudnianie nowych pracowników w miarę rozwoju firmy. Wyraźnie określ, gdzie będziesz potrzebował nowych pracowników oraz jakie powinny być ich role.
6. Wspieranie nowych pracowników
Schematy organizacyjne są pomocne podczas procesu wprowadzania nowych pracowników. Możesz zapoznać nowych pracowników ze strukturą firmy, przedstawić kolegów z różnych działów i wskazać komu podlegają.
Jakie znaczenie ma schemat organizacyjny?
Istnieje wiele powodów, dla których firmy używają schematów organizacyjnych. Aby zrozumieć hierarchię firmy, wskazać obszary wymagające poprawy, zapewnić pracownikom jasność informacji i poprawić komunikację między działami – to tylko kilka przykładów. Przyjrzyjmy się tym korzyściom bardziej szczegółowo.
1. Zrozumienie firmowej hierarchii
Dobre zrozumienie firmowej hierarchii jest korzystne dla każdego w firmie. Liderom pomaga wizualizować współpracę zespołów oraz miejsca pracowników w strukturze firmy. Pracownikom pokazuje komu podlegają oraz jakie jest ich miejsce w szerszej perspektywie. Mówiąc wprost, schemat organizacyjny pomaga firmom lepiej zrozumieć jak skutecznie się komunikować i jak współpracować, aby osiągnąć cele firmy.
2. Wskazanie obszarów wymagających poprawy
Dzięki schematowi organizacyjnemu możesz wyróżnić nieefektywności w strukturze firmy i określić, jak wprowadzić ulepszenia. Określisz jak Twój zespół współpracuje oraz gdzie można ulepszyć strukturę i będziesz mógł wprowadzić niezbędne zmiany w oparciu o te informacje.
3. Zapewnienie jasności
Schemat organizacyjny wyjaśnia rolę każdej osoby w firmie lub projekcie. Niezależnie od tego, czy to schemat hierarchiczny czy poziomy, każdy wie, gdzie znajduje się w szerszej perspektywie, kto jest w jego zespole oraz do kogo może się udać po radę i wskazówki.
4. Usprawnienie komunikacji
Zapewnij lepszą linię komunikacji między członkami zespołu, jasno określając formalne relacje. Jest to szczególnie pomocne w przypadku zespołów interdyscyplinarnych, w których poszczególne osoby mogą nie wiedzieć dokładnie, do kogo się zwrócić. Dzięki schematowi organizacyjnemu wiadomo z kim z innych działów członkowie zespołu mogą się kontaktować.
Czy istnieją jakieś minusy, o których należy pamiętać?
Chociaż schematy organizacyjne zapewniają przejrzystość i prezentują strukturę firmy, istnieją pewne wyzwania, które można napotkać w trakcie tego procesu.
Mogą szybko stać się nieaktualne
Wraz z zatrudnianiem nowych pracowników, wewnętrznymi przeniesieniami i rotacją pracowników, nieuniknione jest, że schemat organizacyjny będzie się z czasem zmieniał. Oznacza to, że musi być stale aktualizowany, co może być czasochłonne. Na szczęście korzystanie z Miro sprawia, że proces ten jest szybki i łatwy. Dzięki naszym wykresom online możesz zaktualizować informacje o swojej firmie w kilku kliknięciach, a zmiany będą natychmiast widoczne dla całej firmy.
Skupiają się wyłącznie na relacjach zawodowych.
Schematy organizacyjne nie pokazują, jak poszczególni członkowie zespołu współpracują ze sobą i czy mają dobre relacje w pracy. Nie pokazują również stylu zarządzania i nie odzwierciedlają wszystkich metod komunikacji. Wszystkie te informacje są ważne dla sukcesu Twojej firmy, dlatego weź je pod uwagę przy tworzeniu schematu organizacyjnego.
Nie zawsze pokazują pełny obraz
Schematy organizacyjne są uproszczonym odzwierciedleniem Twojej firmy, co oznacza, że mogą dostarczyć tylko tyle szczegółów. W rezultacie mogą przedstawiać mylny obraz znaczenia lub wpływu osób w firmie. Jeśli potrzebujesz więcej informacji, możesz użyć organigrafu, który pokazuje więcej szczegółów.
Jak utworzyć schemat organizacyjny
Zapoznaj się z poniższym przewodnikiem krok po kroku, który pokazuje jak utworzyć dobrze zorganizowany schemat organizacyjny firmy.
1. Zdefiniuj zakres
Zacznij od wyjaśnienia dlaczego w ogóle tworzysz schemat. Czy będzie to wewnętrzny dokument dla pracowników do wykorzystania w celach wizualizacji struktury firmy? Czy ma służyć kierownictwu do identyfikacji obszarów wymagających poprawy? Czy pokażesz go inwestorom i kluczowym interesariuszom, aby pokazać, jak planujesz rozwijać firmę? Musisz znać cel tworzenia schematu organizacyjnego, aby mieć pewność, że zawiera właściwe informacje oraz że jest skonstruowany we właściwy sposób.
2. Zbierz odpowiednie informacje
Po wyjaśnieniu celu tworzenia schematu organizacyjnego nadszedł czas na zebranie wszystkich potrzebnych informacji. Obejmuje to identyfikację pracowników, ich roli w firmie oraz ich obowiązków.
3. Wybierz format schematu organizacyjnego
Wybierz format schematu organizacyjnego, który najlepiej pasuje do struktury Twojej firmy. Jeśli chcesz struktury hierarchicznej, dobrym wyborem może być schemat funkcjonalny od ogółu do szczegółu lub schemat działowy. Jeśli wolisz większą elastyczność i mniejszą liczbę poziomów hierarchicznych, rozważ schemat płaski.
4. Wybór odpowiedniej platformy
Tworzenie schematu organizacyjnego może być żmudnym procesem, zwłaszcza jeśli struktura firmy jest złożona. Aby ułatwić zarządzanie tym procesem, skorzystaj z platformy, która oferuje odpowiednie funkcje i strukturę. Weźmy Miro jako przykład. Nasza cyfrowa przestrzeń robocza posiada funkcje, które pozwalają zespołom tworzyć niestandardowe schematy organizacyjne. Dodaj oznaczenie marki, udostępnij tablicę członkom swojego zespołu oraz wczytaj własne pliki i obrazy.
5. Wprowadź informacje
Po wybraniu platformy i przygotowaniu wszystkich informacji do wprowadzenia dodaj wszystkich pracowników do swojej tablicy. Opublikuj tyle informacji, ile uważasz za konieczne. Na przykład niektóre zespoły wolą dodawać informacje kontaktowe i zdjęcia pracowników, podczas gdy inne po prostu używają nazwisk i tytułów stanowisk. Wybierz to, co jest najlepsze dla Ciebie i Twojego zespołu – nie ma dobrego lub złego wyboru, o ile w schemacie znajdą się imię i nazwisko oraz nazwa stanowiska.
6. Pogrupuj zespoły
Zacznij dodawać do schematu strukturę, grupując zespoły. Jak to zrobić dokładnie? To zależy od struktury, z której korzystasz. Zapoznaj się z sekcją „Typy schematów organizacyjnych”, aby dowiedzieć się, jak zorganizować zespoły w zależności od wybranego schematu organizacyjnego.
7. Zidentyfikuj relacje i łańcuch dowodzenia
Gdy zespoły są już pogrupowane i wybrano strukturę schematu organizacyjnego, warto określić relacje w zespołach. Pomoże to wszystkim zapoznać się z tym, kto jest w ich zespole oraz jak każda osoba jest powiązana z innymi w ogólnej hierarchii. Jest to również okazja do określenia relacji interdyscyplinarnych w różnych działach oraz relacji bocznych między kierownictwem.
8. Udostępnij schemat zespołowi
Gdy wykres jest gotowy, udostępnij go zespołowi lub innymi zainteresowanym osobom. Jeśli chcesz zebrać opinie na temat wykresu, przestrzeń robocza Miro umożliwia użytkownikom dodawanie komentarzy i sugestii bezpośrednio w niej. W ten sposób możesz natychmiast zobaczyć ich opinie i wprowadzić do schematu niezbędne zmiany.
9. Aktualizuj schemat na bieżąco
Jak wspomniano, struktury firmy nie są ustalone na stałe. Do firmy dołączają nowi ludzie, obecni pracownicy zmieniają stanowiska, a niektórzy nieuchronnie odchodzą. Aby schemat organizacyjny był przydatny i istotny, pamiętaj aby go zaktualizować, gdy zajdą zmiany. Jeśli używasz schematu organizacyjnego online, będziesz mógł po prostu wprowadzić zmiany wirtualnie i każdy będzie miał dostęp do zmian w czasie rzeczywistym.
Przykłady schematów organizacyjnych
Spójrz na kilka przykładów schematów organizacyjnych, aby zaczerpnąć trochę inspiracji dla swoich własnych schematów.
Biznesowy schemat organizacyjny
Biznesowy schemat organizacyjny przedstawia strukturę firmy. Pokazuje strukturę podlegania, zależności między różnymi działami oraz działanie funkcji korporacyjnych wewnątrz firmy. Biznesowy schemat organizacyjny jest często wykorzystywany przez firmy, które chcą zrestrukturyzować swoją działalność lub zorientować się w istniejącej strukturze. Jest to również szczególnie pomocne dla nowych pracowników, ponieważ pozwala im zapoznać się z firmą i zobaczyć szerszą perspektywę.
Projektowy schemat organizacyjny
Projektowy schemat organizacyjny strukturyzuje personel zaplanowanego projektu. Pozwala kierownikom projektu zobaczyć, jaka jest rola każdej osoby, hierarchia wszystkich w zespole projektowym oraz łańcuch dowodzenia. Schemat ten jest również doskonałym narzędziem do identyfikacji przeszkód w projekcie – takich jak potencjalne braki w zasobach – ponieważ umożliwia kierownikom projektu wizualizację wszelkich problemów i wprowadzenie niezbędnych ulepszeń.
Mapa zmian organizacyjnych
Mapa zmian organizacyjnych różni się nieco od tradycyjnego schematu organizacyjnego, ale mimo to jest użytecznym przykładem. Zawiera przegląd różnych działań, które możesz podjąć w celu reorganizacji swojej firmy. Jeśli planujesz restrukturyzację firmy lub projektu, ten wykres jest świetnym sposobem na uwzględnienie wszystkich baz. Możesz wizualizować scenariusze, mapować różnych interesariuszy i zaplanować dokładnie, jak ma działać nowy system. Gdy mapa będzie kompletna, znajdziesz idealną drogę do zmian organizacyjnych.
Utwórz schemat organizacyjny za pomocą Miro
Cyfrowa przestrzeń robocza Miro umożliwia zespołom wirtualną współpracę bez względu na to, gdzie się znajdują. Dodawaj komentarze, udostępniaj notatki i informuj wszystkich o najnowszych wydarzeniach dzięki swojemu schematowi organizacyjnemu. Aby szybko rozpocząć, wystarczy wypełnić szablon schematu organizacyjnego lub utworzyć go od podstaw za pomocąkreatora schematów organizacyjnych.